Rondje Extra: ‘Ik ben de gevangene van Barbie’

Kunstenaar en fotograaf Job Boersma exposeert tot en met maart 2024 met zijn fotocollectie ‘Brood meets Barbie’ in het Herman Brood Museum. De creatieve Zwollenaar maakt met deze fotoserie duidelijk dat Barbie jarenlang gezocht heeft naar: wie ben ik? Of Boersma het antwoord geeft? Lees verder en oordeel zelf.

(door Peter de Jong)

Het is donderdagavond, in het Broodmuseum vindt de opening plaats van een opmerkelijke expositie: Brood meets Barbie. Opmerkelijk want Herman is rock en roll terwijl Barbie een pop is. Op het eerste gezicht twee totaal verschillende stromingen. Boersma denkt daar anders over en opent de expositie met een ‘Hans Kazan’ truc door uit een hoge hoed een van zijn 250 Barbiepoppen te toveren. 

Alom gelach maar op veler gezichten wordt ook een vraagteken zichtbaar. Wat bedoelt de kunstenaar met deze expositie eigenlijk? Boersma vertelt wat hij met Barbie heeft. “Eigenlijk helemaal niks. Ik heb de Barbie fotoserie gemaakt vanuit mijn speelgoedautootjesboek – Dinky Toys – omdat dat boek vooral bij mannen bleek aan te slaan. Toen dacht ik, nu moet ik ook iets voor vrouwen maken. Anders is het niet eerlijk. Dus, waar spelen vrouwen mee in hun jeugd? Poppen en toen kwam ik vanzelf op Barbie. Ik ben ze gaan verzamelen, deels via Marktplaats, en gaan fotograferen. Niet zoals iedereen dat doet dus dat was eerst flink puzzelen en nadenken. Voor mij werd het een openbaring en ik ben zelfs van Barbie gaan houden. De uitdaging is dat je heel goed moet kijken. Barbie staat voor leeg, plastic, speelgoed wat jij in jouw kindertijd hebt gebruikt en vervolgens in de hoek hebt gegooid nadat je er een been van hebt gebroken.”

Spiegel en identiteiten

Boersma vertelt verder. “Ik hoop dat mensen meer zien dan alleen Barbie. Zo heb ik ze ook gefotografeerd, dat mensen wel anders moeten kijken. De foto’s hebben een donkere en lichte kant. Beide kanten symboliseren eigenlijk wat iedereen in zich heeft: een lichte en donkere kant. Iedereen moet dagelijks keuzes maken. Omdat jij jezelf tegenkomt voor wat betreft de mindere en betere aspecten van jezelf. Wat ik met deze expositie beoog is om mensen een spiegel voor te houden. Als je naar de foto’s kijkt houden de Barbies jou een spiegel voor. Maar er is ook een andere lijn; dat is de lijn van het aannemen van verschillende identiteiten. Het is totaal anders dan, pakweg, tien of twintig jaar geleden. Mensen kunnen fluïde zijn, de ene dag man, de andere dag vrouw of van man naar vrouw of andersom. Ook mensen kunnen hun leeftijd veranderen. Ik ben 45 maar voel mij 16, dus ik gedraag mij ook als een 16-jarige. Er zijn ook mensen die denken dat ze een hond zijn. Alles kan, je kunt als blanke zeggen: ik ben een zwarte en daar staan deze Barbies ook symbool voor. In de praktijk blijkt vaak dat dingen niet zijn wat je in eerste instantie denkt. Je moet dus niet te snel oordelen en zeker niet veroordelen. Dat aspect zit heel duidelijk in mijn werk.”

Van Lilly naar Barbie

Waarom Brood? “Herman is in 1959 met muziek begonnen, Barbie is in 1959 geboren. Net als ik. Barbie en ik zijn samen opgetrokken met Herman, met zijn muziek en zijn kunst voor ons uit. Herman is altijd op zoek geweest naar zichzelf. Hij paste niet helemaal in de samenleving, was superintelligent, gevoelig en heel creatief. In zijn muziek en de kunst is Herman constant op zoek geweest om te kijken hoe hij zich met de samenleving verhield. Daar kon hij niet helemaal mee dealen. Barbie heeft eigenlijk dezelfde weg afgelegd. Geboren in Duitsland, ze heette toen Lilly, naar Amerika verhuisd en werd haar naam Barbie. Zij was toen twee jaar, een enorme impact voor een ‘kind’ van twee. Dus een enorme identiteitscrisis. In haar hele carrière heeft zij steeds een ander gezicht gekregen en allerlei beroepen uitgeoefend. Van modepopje naar astronaut en van paardrijdster tot sporter. Barbie heeft altijd gezocht naar het: wie ben ik? Mij is hetzelfde overkomen. Geboren in 1959 en ook afgevraagd hoe ik mij verhoud tot de samenleving. Uiteindelijk herken ik heel veel in Barbie en in Herman. Constant op zoek zijn naar jezelf.”

Popart

Boersma tot slot: “wat Brood en Barbie samen hebben is popart; Herman in de kunst en Barbie is letterlijk en figuurlijk popart. Hoewel Barbie heel vrolijk en opgewekt door het leven lijkt te gaan, heeft zij het best wel moeilijk gehad. Ze is van plastic, zit niks in…..” Er volgt een korte stilte. Dan zegt Boersma met een glimlach: “eigenlijk ben ik de gevangene van Barbie”.

Herman Brood Museum Zwolle: tot en met eind maart 2024: Brood meets Barbie (kinderen tot 12 jaar gratis toegang)